تحقیقات انجام شده بر اساس نوع استناد طیف وسیعی را تشکیل می‌دهد و انواع زیادی از استنادها در تحقیقات مختلف معرفی شده‌اند. می‌توان آنها را به دو دسته کلی تاییدی و تکذیبی (انتقادی) تقسیم نمود. در دسته اول محتوای مدرک مورد استناد بوسیله نویسنده استنادکننده مورد تایید قرار گرفته است و در نوع دوم محتوا، روش یا نتایج اثر مورد استناد مورد تردید یا رد قرار گرفته است. از آنجا که نویسندگان به استناد به مقالاتی که اثر آنها را تایید می‌کند گرایش دارند، درصد استنادهای انتقادی ناچیز می‌باشد.
اولین رویکرد طبقه‌بندی استنادها توسط موریویسیزک و میوریجزان (1975) پیشنهاد شد. آنها برای اولین بار برای تحقیق خود از تحلیل بافتار استفاده کردند و استنادهای منطقی را جزء استنادهای ضروری و استنادهای سرسری را در دسته غیر ضروری قرار دادند. آنها با تحلیل محتوای نمونه بزرگی از مدارک استناد کننده در فیزیک دریافتند که  41درصد استنادها از نوع سرسری و 14 درصد از آنها از نوع استناد منفی (شامل رد ادعا^[1] یا بحث و مناقشه در مورد برتری ادعای دیگران ^[2]) بود ( کیس و هیگینز ،2000).
چوبین و مویترا (1975) بر دسته‌بندی استنادها به تاییدی و تکذیبی متمرکز شدند. اگر چه طبقه‌‌بندی آنها با موریویسیزک و میوریجزان متفاوت بود اما به نتایج مشابهی دست یافتند. آنها استنادها را به انواع استناد ضروری اصلی^[3]، استناد ضروری فرعی^[4]، استناد مکمل اضافی^[5]، استناد سرسری مکمل^[6]، استناد بخشی تکذیبی^[7]، استناد تکذیبی کلی^[8] تقسیم نمودند. آنها با بررسی مدارک استناد کننده در موضوع فیزیک دریافتند که20 درصد از استنادهای واقع شده در نمونه مورد بررسی، از نوع استناد سرسری و 5 درصد ازاستنادها، ادعای منفی یا تجلیل منفی را نشان داده‌اند .
کول^[9](1975) در مطالعه خود نشان داد که حدود نیمی از مقالات که به اثر مرتون استناد کرده بودند جنبه تشریفاتی داشتند. گارفیلد (1978) نیز تاثیر تمایل به استناد انتقادی محققان را با تحلیل استناد‌ها به مقاله برونینگ (1969) که از مقالات پر استناد آن زمان بود، آزمود. یافته‌های او نشان داد که اگر چه به مقاله برونینگ 60 استناد داده شده، اما بیش از نیمی از آنها مقاله او را مورد مباحثه و انتقاد قرار داده‌اند. هشت مقاله به اثر برونینگ یک استناد از نوع مستند‌سازی داده و تنها 15 مقاله نظرات برونینگ را تایید کرده‌‌اند (بورمن و دانیل ،2008).
اسپیگل و روزینگ (1977) 66 مقاله منتشر شده در مجله مطالعات علوم^[10] را که در بازه زمانی1971-1974 منتشر شده بودند تحلیل کردند. آنها 13 دسته‌بندی مختلف از عملکردهای استناد شناسایی کردند. 80 درصد از استنادها با هدف اثبات یک ادعا یا فرضیه در مقاله استناد کننده یا اطلاعات مرتبط بیشتر، به مدرک مورد استناد داده شده بود و20 درصد باقی‌مانده به دوازده دسته‌بندی باقی‌مانده اختصاص داده شد. آنها نیز دریافتند که درصد خیلی کمی از استنادها (2درصد) انتقادی هستند.
اوپنهایم و رن در سال 1978 دو بررسی جداگانه با روش تحلیل محتوا انجام دادند. در تحقیق اول، 978 مقاله استناد کننده به 23 مجله پر استناد قدیمی در حوزه فیزیک و شیمی فیزیک را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که 39 درصد از استنادها با هدف فراهم کردن زمینه تاریخی داده شده‌اند. در11 درصد از استنادها  فرضیات دو مقاله استناد کننده و استناد شونده مشابه بودند. در 28 درصد از استنادها از بخش های مختلف مقاله استنادکننده استفاده شده بود و 1 درصد از استنادها از نوع استناد انتقادی بود.
آنان درتحقیق دیگری، دلایل استناد نمونه‌ای تصادفی از 100 مقاله را که به مقاله پر استناد واتسون و کریک^[11] (1953) استناد کرده بودند تحلیل نمودند. نتایج نشان داد 85 درصد استنادها به هدف فراهم کردن زمینه تاریخی یا زمینه‌ای و 2 درصد استنادها از مقاله واتسون و کریک انتقاد کرده بودند و در 13 درصد از استنادها تصریح شده بود که از مقاله واتسون و کریک استفاده کرده‌اند ( اوپنهایم و رن ،2007).
پرابها^[12] (1983) ضروری بودن یا نبودن استنادها را مورد توجه قرار داد. او دریافت که نویسندگان کمتر از یک سوم استنادها را ضروری تلقی کردند. همچنین، نویسندگان ادعا کردند که بطور متوسط 96 درصد از منابع مورد استناد خود را خوانده‌اند.
وینکلر (1998) انگیزه‌های استناد را به دو گروه انگیزه‌های حرفه‌ای و پیوندی تقسیم نمود. وی دلایل استناد 20 نویسنده به 484 اثردرحوزه شیمی را تحلیل کرد. یافته‌های او نشان داد 81 درصد از استنادها تنها به دلایل حرفه‌ای و 17 درصد ترکیبی از انگیزه‌های پیوندی و حرفه‌ای داشتند و تنها 2درصد از استنادها به دلایل منحصرا پیوندی انجام شده بودند. او همچنین دریافت در میان انگیزه‌های حرفه‌ای استناد، انگیزه‌های مستند سازی^[13]، کاربردی^[14] و تاییدی رتبه‌های اول تا سوم را دارا می‌باشند.
گارفیلد و ولیامس‌دورف (1990) چگونگی استفاده و میزان تاثیر20 مقاله از برونینیگ بر نویسندگان استناد‌کننده را بررسی کردند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که در 33 درصد از استنادها، نویسندگان با روش و نتایج مقاله برونینگ مخالفت کرده‌اند و تنها 10درصد از استنادها از نوع استنادهای تاییدی بوده است. آنها همچنین دریافتند که 63 درصد از استنادها سرسری(غیر ضروری) بوده و تاثیری بر نتایج و تحلیل‌های مقاله استناد کننده نداشتند.
شادیش و همکاران (1995) همه مقالات نظری و تجربی منتشر شده درسال 1985 در سه مجله معتبر روانشناسی را انتخاب نمودند. آنها پرسشنامه‌ای شامل 28 انگیزه که ممکن است نویسندگان را برای استناد به آثار جذب کنند استخراج وتدوین نمودند و پس از گردآوری پاسخ‌ها، با پاسخگویان به مصاحبه پرداختند. یافته‌های این پژوهش نشان داد بیشتر استنادها به آثار علمی به دلایلی مانند " پشتیبانی از ادعا "، ‌ "مستند‌سازی یک روش بنیادی" و " ارائه نوع خاصی از تحقیقات " بود که مشابه استناد سرسری موریویسیزک و میوریجزان می‌باشد. 5 درصد از پاسخ‌ها  نیز مهم‌ترین دلیل را " استناد به مجله‌ای که مقاله در آن منتشر خواهد شد" دانسته‌اند.
هو‌تن (1999) رویکرد تیم تحقیق اوپنهایم را بسط داد  و مقالات را در دو گروه تک استنادی و چند استنادی رتبه‌بندی کرد. وی تکرار استناد به مقالات در مجله انجمن علوم و فناوری اطلاعات آمریکا^[15] در سال های1972-1974 را مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد در مقالاتی که بیش از یک بار استناد شده‌اند، انواع استنادهای تاییدی، منطقی و تکاملی رتبه‌های اول تا سوم را بدست آورده‌اند و در مقالاتی که تنها یک بار استناد شده‌اند، استنادهای تاییدی، تکاملی و منطقی به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. بنابراین انواع استنادها در دو گروه مدارک تفاوتی نداشته و درصد‌های مشابه را نشان می‌دهند.
کیس و هیگینز (2000) به بررسی دلایل استناد در رشته ارتباطات پرداختند. آنها دو نویسنده پراستناد را شناسایی کرده و محققانی را که به آنان استناد کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند. یافته‌های آنان نشان داد که بیشتر پاسخگویان اثر را از آن رو مورد استناد قرار داده‌اند که به مرور آثار پیشگام آن حوزه پرداخته است. گزینه " این ارجاع یک سازنده مفهوم^[16]است" با 20   درصد وگزینه" این مدرک، منبع یک روش یا طرح ویژگی است" با 11 درصد از مهمترین دلایل استناد توسط محققین مورد بررسی بوده‌اند.
بورمن و دانیل (2008) در مقاله خود از تحقیق کرامپن و مونتادا ^[17](2002) نام برده است که تحلیل استنادی زمینه‌ای را با یک نمونه تصادفی از 90 مقاله منتشر شده در مجلات بین المللی روان پزشکی انجام دادند. نتایج تحقیق آنان نشان داده است حدود 60 درصد از استنادها بطور مستقیم با اثر استناد شده مرتبط هستند. نتایج همچنین نشان داد بیشتر استنادها از نوع تاییدی بوده است بطوری که 30 درصد از نتایج، 20 درصد از نظریات و 9 درصد از مفاهیم مقالات مورد استناد، در مقالات استناد کننده مورد تایید قرار گرفته است و تنها 1 درصد از استنادها از نوع استناد انتقادی بوده‌اند.
هانی و همکاران (2003) میزان اثرگذاری 23 مقاله حوزه پژوهش‌های قلبی و دیابت بر 623 مقاله منتشر شده در این حوزه را مورد بررسی قرار دادند. آنها برای بررسی قدرت اثرگذاری مقالات از طرح طبقه‌بندی کانو (1989) استفاده کردند. او استنادها را به چهار نوع استناد محدود^[]، استناد جانبی، استناد قابل ملاحظه[19] و استناد ضروری تقسیم کرده است. نتایج این بررسی نشان داد 35 درصد از استنادها به 23 مقاله قلب و دیابت، از نوع استنادهای جانبی، 56 درصد از نوع استناد محدود و 8 درصد از نوع استناد قابل ملاحظه دسته‌بندی شده بودند و تنها 1 درصد از استناد‌ها در گروه استناد‌های ضروری قرار گرفتند.
کانو در سال 1989 به بررسی مدل رفتار استنادی تجربی موریویسیزک و میوریجزان در رشته مهندسی سازه پرداخت. یافته‌های وی نشان داد 26 درصد از استناد‌ها از نوع سرسری، 21درصد استناد مفهومی و19درصد استناد مقایسه‌ای هستند. تنها 2درصد استنادها از نوع استنادهای منفی و تکذیبی بودند (کانو،2007).

---

[1].Negative Claim
[2]. Negative Homage
[3].Basic Essential Citation
[4].Subsidiary Essential Citation
[5].Additional Supplementary Citation
[6].Perfunctory Supplementary Citation
[7].Partial Negational Citation
[8].Total Negational Citation
[9]. Cole
[10].Science Studies
[11]. Watson & Crick
[12]. Prabha
[13].  Documental Motivations
[14].  Implicational Motivations
[15]. Journal of American Society for Information Sciece
[16]. Concept Maker
[17]. Krampen &Montada
[]. limited
[19] considerable
متن کامل در sabzfile.com   یا fuka.ir